Etniczna różnorodność Gruzji cz.1

Etniczna różnorodność Gruzji

Według danych Narodowego Biura Statystycznego Gruzji 1 stycznia 2013 roku ludność Gruzji wynosi 4 483,8 tys. osób (nie wliczając Osetii Południowej i Abchazji)ⁱ, czyli o  0,327 % mniej niż w roku 2012. Gruzja jest krajem wieloetnicznym, jej terytorium zamieszkują: Gruzini, Azerowie, Ormianie, Rosjanie, Osetyjczycy, Grecy, Abchazi, Żydzi (Gruzińscy i Aszkenazyjscy), Ukraińcy, Kistowie, Niemcy, Polacy, Bułgarzy i inni.

Narodowy skład Gruzińskiej SRR w 1989 (z Osetią Południową i Abchazją) i Gruzji w 2002 (bez Abchazji i Osetii Południowej)

Tabela 1ⁱⁱ

Narodowość	1989	%	2002	%
Razem	5 400   841	100,00%	4 371 535	100,00%
Gruzini	3 787 393	70,13%	3 661 173	83,75%
Azerowie	307 556	5,69%	284 761	6,51%
Ormianie	437 211	8,10%	248 929	5,69%
Rosjanie	341 172	6,32%	67 671	1,55%
Osetyjczycy	164 055	3,04%	38 028	0,87%
Jazydzi			18 329	0,42%
Grecy	100 324	1,86%	15 166	0,35%
Kistowie	?	?	7 110	0,16%
Ukraińcy	52 443	0,97%	7 039	0,16%
Żydzi	24 795	0,46%	3772	0,09%
Abchazi	95 853	1,77%	3 527	0,08%
Asyryjczycy	6 206	0,11%	3 299	0,08%
Kurdowie	33 331	0,62%	2 514	0,06%
Awarowie	4 230	0,08%	1 996	0,05%
Czeczeni	609	0,01%	1271	0,03%
Polacy	2 014	0,04%	870	0,02%
Mołdawianie	2 842	0,05%	824	0,02%
Niemcy	1 546	0,03%	651	0,01%
Białorusini	8 595	0,16%	542	0,01%
Romowie	1 744	0,03%	472	0,01%
Turcy	1 375	0,03%	441	0,01%
Udyni	93	0,00%	203	0,00%
Bułgarzy	671	0,01%	138	0,00%
Litwini	977	0,02%	134	0,00%
Łotysze	530	0,01%	91	0,00%
Estończycy	2 316	0,04%	59	0,00%
Irańczycy	123	0,00%	46	0,00%
Czesi	101	0,00%	46	0,00%
Lezgini	720	0,01%	44	0,00%
Ingusze	170	0,00%	0	0,00%
Inni	21 846	0,40%	2349	0,05%

Z powodów politycznych i społeczno-gospodarczych skład etniczny ludności Gruzji w różnych okresach historycznych zmieniał się. Pod wpływem tych czynników formowały się określone kierunku zewnętrznych procesów migracyjnych, które prowadziły do zmian liczebności danej grupy etnicznej. Gruziński naukowiec Wachtang Dżaoszwili zmiany składu etnicznego ludności Gruzji podzielił na trzy główne etapy:

• Od średniowiecza do końca XVIII wieku. W Średniowieczu, w wyniku agresji ze strony sąsiednich imperiów ludność gruzińska przesiedlała się w wewnętrzne regiony kraju, a pozostawione terytoria zamieszkiwały turkijskie plemiona; z Północnego Kaukazu do Wschodniej Gruzji przybyli Osetyjczycy, a w XVIII wieku w niektórych wioskach pojawiają się Grecy.
  
  
• Od początku XIX wieku do sowietyzacji Gruzji. Na początku XIX wieku, po podboju Gruzji przez Imperium Rosyjskie, na jej terytorium osiedlili się Ormianie, Rosjanie, Grecy i Niemcy. Po części był to wynik polityki Cesarstwa Rosyjskiego, zainteresowanego w osiedlaniu na podbitych terytoriach grup etnicznych lojalnych wobec władzy. W latach 1829-1831 do Samcche–Dżawachetii z Turcji przyjechały tysiące Ormian, a tutejsza ludność muzułmańska zmuszona była wyjechać do Turcji. Zgodnie z traktatem adrianpolskim z 1829 roku, na wniosek generała Paskiewicza, Mikołaj I przyznał Grekom ze Wschodniej Anatolii prawo do osiedlania się w Gruzji. Osiedlili się głównie w regionie Borczały. W latach 1817-1818, przy wsparciu carskiej Rosji, do wschodniej Gruzji przenieśli się Niemcy, którzy utworzyli tutaj liczne kolonie. W drugiej połowie XIX wieku na terytorium Gruzji napływają się Rosjanie. W 1865 roku na terytorium Gruzji znajduje się 25900 nowych rosyjskich osadników, którzy stanowią 2% ludności całej Gruzji, w 1886 roku – 42500 os. (2,6%), w 1897 roku – 92813 os. (5,3%). Żołnierze stanowili 22,7% (21113 os.) ludności słowiańskiej. Ludność słowiańska mieszkała głównie w Tbilisi i miastach nadmorskich. Natomiast w czasach I wojny światowej i okresu bezpośrednio po niej odbywały się masowe przesiedlenia Kurdów i Asyryjczyków na terytorium Gruzji z powodu prześladowania w Imperium Osmańskim.
  
  
• Od 1921 do upadku Związku Radzieckiego. Istotny wpływ na etniczny skład Gruzji miało przesiedlenie setek tysięcy imigrantów do tego kraju po jego sowietyzacji. Niezwykle gwałtownym był wzrost liczby Rosjan i Ukraińców, który nastąpił w latach 30-tych XX wieku. Ten okres charakteryzuje się również gwałtownym wzrostem udziału procentowego w składzie etnicznym Ormian i Osetyjczyków. Coraz więcej przybywało również Greków, Żydów i Azerów z powodu wysokiego przyrostu naturalnego tych narodowości. Ilość nie-Gruzinów zmniejszyła się po II wojnie światowej. W 1957 roku ilość wyjeżdżających były większa, niż przybywającychⁱⁱⁱ.

Po 20 latach niepodległości możemy wyodrębnić kolejny etap: od odzyskania niepodległości do dnia dzisiejszego. Po upadku ZSRR skład narodowościowy ludności Gruzji uległ zmianie. Jeśli według spisu z 1989 roku, mniejszości etniczne stanowiły 30% ludności, to według spisu z 2002 r. ich udział w składzie etnicznym (z wyjątkiem terytoriów Abchazji i Osetii Południowej) spadł do 16% (Tab. 1). 

i Gruziński Urząd Statystyczny

ii  Na podstawie: Wikipedia

iii Strona Diversity.ge

Autor: Iuliia Cheromukhina
Korekta: Małgo